Wie won de beker van de KNVB ??

PSV won tot nu toe negen maal de KNVB-beker, voor het eerst in 1950, voor het laatst in 2012. De zege die mij altijd het best zal bijblijven, is die van 1974, omdat ik die zege heel intensief heb beleefd. 1973-1974 was een heel cruciaal jaar in de geschiedenis van de club. Het was het eerste succesjaar na een lange 'droge' periode die was gevolgd op het kampioenschap van 1963. Het was ook het eerste, maar zeker niet het laatste succesjaar onder trainer Kees Rijvers.

Rijvers was in 1972 overgekomen van FC Twente, dat onder zijn leiding was uitgegroeid tot een subtopper. Rijvers gebruikte het eerste jaar om de spelersgroep te analyseren. Sommige spelers, zoals de rossige spits Oeki Hoekema, werden door hem afgetest, anderen, zoals Pleun Strik en Willy van der Kuijlen, bloeiden na een mindere periode onder de harde Duitse trainer Kurt Linder weer op. Harry Lubse en Kees Krijgh braken onder Rijvers door. Maar Rijvers wilde  - en kreeg ook - een aantal nieuwe spelers: de supersnelle gebroeders Van de Kerkhof kende hij nog uit zijn tijd bij FC Twente (hij had ze zelf voor een appel en ei weggehaald bij Mulo uit Helmond) en uit Zweden kwam de kopbalspecialist Ralf Edström over. 

Een heel speciale aankoop was Gerrie Deijkers, een spits die voor bijna niks werd overgenomen van De Graafschap. Wat moest Rijvers daarmee? Hij had toch al spitsen als Ralf & Willy? Welnu, Deykers stond bekend als een man met drie longen, hij kon volgens velen wel drie wedstrijden achter elkaar spelen. Rijvers vormde hem om tot een aanvallende linksback, iemand die 90 minuten lang van achter naar voor mocht rennen (en weer terug): Deykers speelde onder Rijvers dus inderdaad telkens drie wedstrijden, niet achter elkaar, maar tegelijkertijd: als verdediger, middenvelder en aanvaller.

# Van titelkandidaat tot bekerfinalist

1973-1974, het eerste seizoen met deze nieuwe groep, werd een héél vreemd voetbaljaar. De groep was zeer talentvol, maar nog niet op elkaar ingespeeld en de superaanvallende tactiek hield grote risico's in. Krankzinnig grote overwinningen (6-0 tegen Utrecht, 10-0 tegen Go Ahead) werden afgewisseld met uiterst stomme nederlagen (tegen bijvoorbeeld FC Amsterdam en Haarlem). Na een moeizaam begin, groeit PSV gaandeweg toch uit tot serieuze titelkandidaat, maar een cruciale thuiswedstrijd tegen de latere kampioen Feyenoord gaat verloren: 0-2. Na die nederlaag richt Rijvers zijn vizier op de KNVB-beker.

In de kwartfinale wordt in het Philips Stadion wraak genomen op Feyenoord: 2-0. In de halve finale wordt Ajax de tegenstander. De halve finales worden in die tijd nog afgewerkt op neutraal terrein. De KNVB wijst De Kuip aan als locatie en op 3 April 1974 maken 25.000 Eindhovenaren de reis naar Rotterdam met auto, bus of trein. Ik reis met de trein en herinner me nog goed die ene strijdkreet die zich van treinstel naar treinstel verplaatst:

"Wie wint de beker van de KNVB ?? ... PSV !!"

Ajax wordt inderdaad verslagen, in een wedstrijd die legendarisch wordt dankzij een onvoorstelbare blunder van Ajax-doelman Heinz Stuy: Hij 'vergeet' de bal op te rapen in de nabijheid van Willy van der Kuijlen, die daardoor het gemakkelijkste en gekste doelpunt uit zijn carrière scoort. Op dezelfde avond wint NAC verrassend van FC Utrecht, wat betekent dat de finale een Brabants onderonsje wordt, NAC - PSV, Breda tegen Eindhoven. Voor diverse betrokkenen wordt het een speciale avond: Rijvers speelde als voetballer zelf zes jaar voor NAC (in de jeugd en bij de senioren, hij zou daarna als prof in Frankrijk gaan spelen). Ook Gerrie Deijkers heeft een verleden bij de Bredase club. Bij NAC spelen de voormalige PSV'er Daan Schrijvers èn de toekomstige PSV'er Bertus Quaars.

# De finale

Ook de finale op 1 mei wordt afgewerkt in de Kuip. Ik maak de reis opnieuw per trein en het is wederom een dolle boel. Het wordt extra leuk als iemand onder reizigers de Belgische voetballer Johan Devrindt opmerkt: hij speelde twee jaar voor PSV en is nu op deze 1ste mei - een vrije dag voor iedereen in België - op weg om zijn voormalige ploegmakkers aan te moedigen. PSV is op die avond in de Kuip niet te houden. René en Willy rennen sneller dan de snelste ree en Gerrie Deijkers loopt alle vier de cornervlaggen uit de grond, maar het wordt toch vooral de wedstrijd van het duo Edström-Van der Kuijlen, de twee-eenheid in de aanval bij PSV. Willy zei ooit over hun samenwerking:

"Hij sprak Engels en ik alleen Helmonds, maar in het veld voelden we elkaar blindelings aan."

Willy scoort in de tweede helft één van de mooiste goals uit zijn carrière, een lob van wel veertig meter, over alles en iedereen heen. De laatste twijfels zijn dan al lang verdwenen. De beker van de KNVB, is voor PSV. 

Het lot was PSV ongunstig gezind ...

Als ontmoetingen in de Europa Cup of op grote toernooien als EK en WK gelijk eindigen, ook na verlenging, volgen er strafschoppen, dat weet een kind. Maar dat is niet altijd zo geweest, tot aan het begin van de jaren '70 werd in zo'n geval geloot. In het seizoen 1969-70 werd een dergelijke loting PSV fataal na een dubbel duel met AS Roma. PSV kwam in dat jaar uit in de Europa Cup 2, de beker der Bekerwinnaars, als vervanger van bekerwinnaar Feyenoord dat ook de landstitel had veroverd.

PSV wordt in 1969 geleid door de Duitser Kurt Linder en beschikt over een heel aardig elftal. De Macedonische technicus Radovic is een sierlijke, voetballende libero, strateeg Wietse Veenstra zorgt voor de openingen en voorin zijn Willy van der Kuylen en de Deen Bent Schmidt-Hansen de grote troeven. De Deen staat omwille van zijn snelheid bekend als Zoef de Haas (*1). In de eerste ronde stuit PSV op Rapid Wien, dat vrij gemakkelijk opzij wordt gezet, 2-1 en 4-2. In de tweede ronde wordt AS Roma  de tegenstander ...

# De heenwedstrijd

Linder kiest in de heenwedstrijd in Rome voor een behoudende tactiek, zelfs Smidt-Hansen krijgt een defensieve opdracht mee, iets waar hij allesbehalve blij mee is. Het Limburgsch Dagblad tekent het volgende op:

Bent Schmidt Hansen (...) vond het jammer dat hij geen „zoef-zoef" had mogen zijn. Zijn taak was de opkomende verdedigers af te stoppen en Ressel en Van der Kuylen op jacht te sturen naar doelpunten. (*2)

AS Roma staat onder leiding van Helenio Herrera, een Argentijnse coach die in de jaren '60 een revolutie ontketende in het internationale voetbal dankzij een defensieve tactiek die bekend staat als "Catenaccio". Met Inter heeft hij dankzij het Catenaccio de Europa Cup 1 gewonnen (door het ongenaakbaar geachte Real Madrid uit te counteren), nu wil hij via Catenaccio met AS Roma de Europa Cup 2 winnen. PSV speelt in Rome verdedigend, AS Roma valt voorzichtig aan, met tegenzin als het ware. Twee katten die elkaar uit de boom proberen te kijken. Doelpogingen zijn schaars. Willy van der Kuylen krijgt een grote kans, maar schiet over. Vlak voor tijd krijgt Roma een strafschop na een redding met de hand op de lijn door Jacques van Stippent. De latere trainer Fabio Capello schiet vanaf elf meter raak.

Linder verwijt Pim Doesburg na afloop aarzelend optreden voorafgaande aan de strafschop, Doesburg wijst met een beschuldigende vinger naar de scheidsrechter:

„Wat moet je doen? De bal proberen te pakken of in het doel blijven staan? Ik moest eruit komen. Toen ik naar de bal greep, liep mij een tegenstander in de rug. Ik raakte uit balans en weg was de bal. (...) En dan die strafschop. Van Stippent wilde de bal met zijn benen opvangen, maar die sprong via zijn benen naar zijn handen op. De straf was veel te zwaar". (*3)

# De return

Ondanks de nederlaag start PSV in Eindhoven als favoriet. Een 0-1 nederlaag in een uitwedstrijd wordt in die dagen gezien als een goed uitgangspunt. Smidt-Hansen mag nu zoeven langs de lijn, maar er is amper ruimte voor zijn rushes: Roma speelt in Eindhoven onversneden Catenaccio. Tot overmaat van ramp is architect Wietse Veenstra geblesseerd geraakt aan zijn arm. Er wordt overwogen om hem met een brace te laten spelen, maar de medische staf acht het risico te groot. PSV beukt zich suf op de Romeinse muur en heeft uiteindelijk een strafschop nodig om langszij te komen. Willy knalt de bal snoeihard (wat dacht u?) in het dak van het doel (zie de foto boven dit artikel). De Italianen zijn van slag en PSV krijgt diverse kansen om de genadeslag uit te delen, met name tijdens de verlenging, maar het blijft 1-0. En dat betekent loten. Officieel moet de loting plaatsvinden op het veld, maar het publiek heeft bezit genomen van het speelveld en daarom roept de scheidsrechter de beide aanvoerders naar binnen. Daar valt het muntstuk met de voor PSV verkeerde kant naar boven ...

Aanvoerder Pleun Strik klaagt over het gebruikte muntstuk, een voetbalmunt met aan één zijde een doel en aan de andere zijde een bal. Volgens hem was de zijde met de bal zwaarder, waardoor de kans groter was dat de zijde met het doel (toegewezen aan Roma) naar boven zou wijzen. De Hongaarse scheidsrechter Emsberger neemt echter de twijfels weg tegenover de verzamelde pers. Het Leidsch Dagblad schrijft:

Scheidsrechter Emsberger stond in goed Duits belangstellenden te woord. Hij toonde iedereen de bewuste munt die de uitslag bepaalde (...). "Als ik eerlijk moet zijn, had PSV het verdiend (...) Het is triest omdat er altijd iemand teleurgesteld mijn kleedkamer uitgaat." (*4)

Overigens zou boontje later in het seizoen om zijn loontje komen. AS Roma bereikt de halve finales maar daarin levert het dubbele duel met het Poolse Gornik Zarbrze geen winnaar op.  Het lot wijst de Italianen als verliezers aan ...

Nog even genieten van Bent 'Zoef':

Noten:

* (1) Zoef de Haas was een personage uit De Fabeltjeskrant dat steeds "zoef zoef" zei als hij het op een rennen zette

* (2) Delphner.nl, archief, Limburgsch dagblad, 13-11-'69

* (3) Delphner.nl, archief, Limburgsch dagblad, 13-11-'69

* (4) http://www.asromaultras.org/6970psvroma_leidsghDagblad.jpg

Altijd het laatste minuutje ...

Altijd het laatste minuutje ...

Herinneringen aan Sparta en een Spartaan

In dienst lag ik op een kamer met een Sparta-supporter. Een opgewonden standje, alleen al de naam Feyenoord kon hem tot razernij brengen, maar ook PSV was hij slecht gezind. Naar eigen zeggen vertikte hij het om de wedstrijden tegen PSV nog langer te bezoeken, want PSV scoorde altijd de winnende treffer in de allerlaatste minuut, tegen alle veldverhoudingen in. En daar kon hij niet tegen. 

We spreken nu over de jaren zeventig. Als ik aan dat tijdperk denk, denk ik altijd aan hem, en aan twee wedstrijden tegen Sparta, die inderdaad allebei werden beslist door een doelpunt in de laatste minuut. Beide wedstrijden werden gespeeld in hetzelfde seizoen, 1974-1975, het eerste kampioensjaar onder Kees Rijvers. In beide wedstrijden stond Pim Doesburg bij Sparta onder de lat. Pim speelde gedurende twee periodes voor PSV - hij was de voorganger èn opvolger van Jan Van Beveren* - maar op die twee voor Sparta fatale avonden speelde hij voor de verkeerde ploeg. Als ik aan die twee wedstrijden denk, denk ik ook aan Pim, die net als mijn kamergenoot een opgewonden standje was, en door tegenslag tot wanhoop of razernij kon worden gebracht. 

Het doelpunt in Eindhoven werd gescoord door Harry Lubse. De Spartanen protesteerden massaal, want volgens hen was er sprake van buitenspel. Van alle Spartanen protesteerde Pim Doesburg het hardst. Hij achtervolgde scheidsrechter Jan Keizer tot in de middencirkel en moest uiteindelijk door zijn trainer, Leo Steegman, tot bedaren worden gebracht. Maar PSV was die avond veel sterker geweest dan Sparta, daarom geloof ik niet dit doelpunt mijn kamergenoot tot de conclusie had gebracht dat de voetbalgoden eeuwig en altijd op de hand van PSV waren. Hij had immers gesproken over doelpunten die tegen de veldverhouding in werden gescoord. Hij moet hebben gedacht aan het beslissende doelpunt op Spangen, dat werd gescoord door de man op de foto boven dit artikel (die iedereen wel zal hebben herkend). PSV presteerde die avond heel matig en naarmate de tweede helft vorderde, speelde het spel zich steeds meer af aan de overkant, voor het doel van Jan van Beveren. Ik stond achter het doel van Pim Doesburg, midden tussen de Sparta-supporters (dat kon nog in die dagen). Terwijl eenieder - behalve ik natuurlijk - uitkeek naar de winnende treffer aan de overkant, viel die vlak voor mijn neus. 

Bij een zeldzame tegenstoot in blessuretijd zeilde de bal richting Ralf Edström. Onze lange Zweed stond voorbij de tweede paal, tussen drie Spartanen in, en bovendien leek de voorzet te lang: zelfs als Edström bij de bal zou kunnen, zou hij nooit voldoende kracht kunnen zetten achter zijn kopstoot om vanuit die positie te scoren. Dacht iedereen. Maar Edström beschikte niet alleen over een enorme sprongkracht, hij scheen ook te beschikken over het vreemde vermogen om in de lucht te blijven hangen, alsof hij in staat was de zwaartekracht te trotseren. Hangend in de lucht wist de lange Zweed toch nog zijn voorhoofd achter te bal te krijgen en die typische nekslag te produceren, die zijn kopstoten zoveel vaart meegaven. Er werd wel gezegd dat hij niet kopte met zijn hoofd, maar schoot. De bal vloog over alles en iedereen heen naar de verre hoek. Ik stond in de baan van de kopstoot en herinner me de plotse angst in de ogen van Pim Doesburg: Het zal toch niet zeker? Niet weer! Het zou wel. Opnieuw. Het werd doodstil in het stadion. Voor mijn gevoel was ik de enige toeschouwer die juichte.

Noot:

* Pim Doesburg kwam in 1967 naar PSV, dat op zoek was naar een opvolger voor Gert Bals, die naar Ajax was vertrokken. Doesburg had bij Sparta de concurrentieslag verloren met het grote keeperstalent Jan van Beveren. Pim bleef bij PSV tot 1970 en keerde toen terug naar Sparta, omdat PSV had besloten om uitgerekend Jan van Beveren aan te trekken. Tien jaar later, na het vertrek van Jan van Beveren, keerde Pim weer terug in Eindhoven.